Aşağıda, bir puzzle'ın kutusunun açılmasından duvarda yerini alana kadar geçtiği süreçler ve benim kullandığım yöntemleri bulabilirsiniz.
A) Çalışma Ortamı
1) Puzzle yapmak için apayrı sadece bu iş için kullandığınız bir masanız varsa bu çok büyük rahatlık olacaktır. Yeriniz ve imkanınız varsa edinmenizi tavsiye ederim. Ben şu an yaşadığım eve ilk taşındığımda evin önceki sakinlerinden kalma 4 tane metal IKEA masa bacağı vardı balkonda, ben de yine IKEA dan en basit en ucuz (sanırım LACK diye geçiyor) masa üstlerinden birini aldım 20 TL'ye. Ebatı 120 cm x 60 cm. Altına da o 4 bacağı vidalayınca gayet güzel bir puzzle masası oldu. Bir de 7.50 TL'ye yine IKEA'dan bir masa lambası da alarak güzel bir masa oluşturmuştum. IKEA şehrinizde yoksa ya da uzaksa benzer şekilde evkurcularda 50 Liraya falan satılan katlanabilen masalardan da kullanabilirsiniz.
2) Yeni bir masa için yeriniz ya da bütçeniz yoksa benim de hala zaman zaman kullandığım ve çok pratik olan başka bir çözüm var: Mukavva kalıp kartonu. Bununla ne demek istediğimi sanırım şu yandaki resimden anlayabilirsiniz. Genelde yaptığınız puzzle ebatlarına göre istediğiniz boyutta böyle bir kalıp kartonu temin ederseniz, evdeki (daha küçük boyutlu da olabilir) herhangi bir çalışma ya da yemek masasının üzerine, hatta 4 tane taburenin üzerine, hatta ve hatta biraz bel ağrısını göze alıp direkt yere bu kartonu koyarak puzzle'ınızı yapabilirsiniz. Böylece koyduğunuz yemek masası, çalışma masası vb. kulllanılacağı zaman direk kartonu gardrobun üstüne, yatağın ya da halının altına atarak yayıntıyı kaldırabilirsiniz.3) Bir diğer çözüm de tabii ki puzzle halısı. Puzzle halısı, puzzle uzun mesafelere (çerçeveci ya da başka bir ev) taşınmayacak ya da uzun bir süreçte yapılmayacaksa, puzzle'ı ortadan kaldırmak için en kullanışlı ve en pratik yöntem. Ancak ben puzzle halısı üzerinde puzzle yapmayı pek tavsiye etmiyorum. Kumaşın yapısından dolayı parçaları hareket ettirmek, puzzle'ı çevirmek çok zor oluyor. Ayrıca halılar genelde 3000'lik puzzle boyutlarından da geniş olduğu için serildiği zaman çok yer kaplıyor, el kol çarpıyor, puzzle bozuluyor vs. O yüzden masanızın ya da kartonunuzun boyutunu aşan büyük bir puzzle yapmıyorsanız ya da çok uzun bir süreçte puzzle tamamlamıyorsanız bence son aşamada halıya aktarmak en mantıklısı. Bu yazdıklarımdan halı lazım değilmiş gibi bir anlam çıkmasın tabii, halı lazım, en az 3-4 tane puzzle yapacaksanız bu masraftan kaçınmayın bence.
4) Çalışma ortamına dair son olarak ışıktan bahsetmek lazım. Işık, özellikle de tek renkli parçaların çok olduğu gökyüzü vs. gibi büyük kısımları yaparken, oldukça önemli. Masanızı mümkün olduğunca gündüz doğal ışık alan pencere önü gibi bir yerde konumlandırmanız iyi olacaktır. Odanın iç kısımları gündüz sıkıntı yaratabilir. Karanlık saatlerde ise odanın ışığından medet ummak biraz naiflik olacaktır. Bir masa lambası zor puzzle'larda ciddi bir yardımcı olur. Yapay ışığın parçalar üzerinden çok yansıyıp parlama yapması ve renkleri bozması dezavantajından dolayı açısı rahat değişebilen bir masa lambası en iyi seçim olacaktır.B) Hazırlık
1) Puzzle, kutusunun dışı jelatinli bir şekilde satılır. Eve geldiğinizde ilk yapmanız gereken keskin bir bıçakla kutuya, özellikle de kutudaki örnek resme zarar vermeden bu jelatini çıkarmaktır.
2) Kutunun içerisinde parçalar yine plastik bir poşetin içindedir. Bu poşeti elinizle ya da bir bıçakla yavaşça ve parçaları saçmadan açarak mukavvanın üzerine boşaltabilirsiniz. Parçaların çıktığı poşet artık işlevsizdir, içinde parça kalmadığından emin olduktan sonra atabilirsiniz.
3) Kutudan ayrıca -puzzle'ın markasına göre- yapıştırıcı ya da marka kataloğu benzeri şeyler çıkabilir. Katalog gibi şeyleri ne yapacağınız size kalmış. Yapıştırıcı mevsunu da çerçeveleme kısmında anlatıyor olacağım.
4) Son olarak, en rahat kıyafetlerinizi giyip en rahat koltuğunuza oturun. Puzzle'a güvenli bir mesafeye en sevdiğiniz içeceğinizi alın. (Yazın buz gibi bir Heineken ya da Ice Tea Limon, kışın sıcak bir bardak salep ya da JW Black Label tavsiye ederim.) Işıklarınızı ayarlayın, varsa dinlendirici ya da yakın gözlüğünüzü takın. :) Artık başlamaya hazırsınız.
C) Giriş, Gelişme, Sonuç
1) Puzzle'a başlarken yapılacak şey herkesçe malum olduğu üzere önce kenarları yapmak dolayısıyla kenar parçaları toplamaktır. Poşetinden çıkan parçaları masaya, kartona ya da çalıştığınız yüzeye döktükten sonra, parçaları tüm yüzeye homojen bir şekilde yayın. Bunu yapmaktaki amaç geniş yüzeyde tüm parçaları en rahat şekilde görmek. Şimdi bu parçaların içinden kenar parçaları ayıklamadan önce yapmamız gereken şey bulunacak parça sayısını hesaplamak. 1000 parçalık puzzle'lar genelde 25 parça x 40 parça ebatında olur. Bu da toplamda 2x(25+40)-4=126 kenar parça demektir.
500 : 25x20 => 86 Kenar
1000 : 40x25 => 126 Kenar
1000 (Panorama) : 50x20 => 136 Kenar
1500 : 50x30 => 156 Kenar
2000 : 50x40 => 176 Kenar
2000 (Panorama) : 80x25 => 206 Kenar
3000 : 60x50 => 216 Kenar
Kenar parçaları toplarken kutunun kapağında biriktirebilirsiniz. Tüm kenarları bulduktan sonra kalan parçaları kutunun kendisine aktarıp kapaktaki kenar parçaları da masaya ya da kartona dökün ve kenarları oluşturmaya başlayın. 4 köşeyi belirledikten sonra, kenarlardaki belirgin renk ve desenlerden başlayarak kenarları rahatça oluşturabilirsiniz.
Sonraki aşamada nerelerin yapılacağı nasıl başlanıp nasıl bitirileceği ise puzzle'dan puzzle'a değişiklik gösteriyor aslında. (Bunları hep yazılarımızda anlattık. :) Lakin, genel geçer kural olarak şunu şöyleyebiliriz ki kenarlardan sonra ilk etapta puzzle'da renk ve desen açısından en belirgin en bariz kısımları yapıp parça sayısı azaltmak sonra daha sıkıntılı yerlere yönelmek en mantıklısı.
Ben tüm parçaları kutuda tutup yeri geldikçe yapacağım kısımların parçalarını toplama metodunu kullanıyorum. Yani ilk baştan bütün parçaları renklerine göre ayırma metodu bana biraz yayıntılı ve gereksiz geliyor ama tabii ki gayet kullanışlı ve mantıklı bir yöntemdir, kullanabilirsiniz.
 |
| Manhattan Sunset, 3000 Parça, Educa (Yapım Aşaması) |
D) Yapıştırma, Taşıma, Çerçeveleme & Asma
1) Eğer puzzle'ınızı bir çerçeveciye götürüp çerçeveletecekseniz hiçbir şekilde puzzle yapıştırıcısı ve benzeri ürünler kullanmaya bir de onlara para vermeye gerek yok. Sıklıkla puzzle çerçevelemesi yapan çerçevecilerin kullandığı ve her türlü yapıştırıcadan daha makul bir yöntem var; o da bantlama. Götürdüğünüz puzzle'ı tezgah üzerinde 2 sert mukavva arasına alarak ters çeviriyor ve puzzle'ın arkasına sıra sıra koli bandı yapıştırıyorlar. Böylece ön taraftan hiçbir şey gözükmezken arka taraftan parçalar birbirine bantlı oluyor ve çerçeve kırılsa dahi puzzle'a bir şey olmuyor. Kutudan çıkan yapıştırıcıları suyla karıştırıp hazırlamak boşa zahmet; hazır yapıştırcı almak da boşa masraf oluyor yani.
2) Puzzle'ınızı tamamladıktan sonra çerçeveciye götürmek ya da ortadan kaldırmak için yapmanız gereken -eğer zaten halı üzerinde yapmadıysanız- puzzle'ı puzzle halısına aktarmak. Eğer mukavva üzerinde yaptıysanız mukavvayı kolayca halının üzerine alıp puzzle'ı biraz ittirerek bir kenarını halıya oturtun sonra bir elinizle puzzle'ı halıya bastırırken mukavvayı puzzle'ın geri kalan kısmının altından çekin. Puzzle'ı halı üzerinde kaydırmaya kalkmayın, kaymayacaktır, puzzle'ı bozabilirsiniz; sadece mukavvayı çekin. Puzzle'ı halının kısa kenarlarından birine 3-4 cm mesafede olacak şekilde ve çapraz durmayacak şekilde yerleştirdiğinizden emin olun. Puzzle'ı halıya aktardıktan sonra, halının borusunu muntazam bir şekilde puzzle'ın yakın olduğu kısa kenara koyduktan sonra halıyı borunun üzerine sarmak suretiyle sıkı bir dürüm yapın. Halının açılmaması ve borunun kaymaması için en son halının lastiklerini de taktıktan sonra işlem tamamlanmış olacaktır. Artık rahatça her yere taşıyabilir ya da kaldırabilirsiniz.
3) Halı yardımıyla çerçeveciye puzzle'ı götürdükten sonra çerçeve seçme işi başlar. Sakın ola çerçeveyi puzzle'ın üzerinde görmeden çerçeve seçimi yapmayın. Aklınızda kalan resim yanıltıcı olabilir. Çerçevecinin geniş tezgahına halıyı açıp yaydıktan sonra olası çerçeve örneklerini puzzle'ın kenarlarında tutarak gözünüze en güzel gelen çerçeveyi seçebilirsiniz. Çerçeveletme safhasında en önemli püf nokta mat cam seçmeniz. Klasik, ucuz, parlak camlardan uzak durmaya bakın. Bu cam, ışığı çok yansıttığı için puzzle'ı sergilediğiniz yerde istenilen netlikte görülmemesine sebep olacaktır. Onun dışında, kendi çerçevelerimde her zaman yaptığım gibi, tavsiyem canlı ve açık renkleri çerçevelerde tercih etmeniz. Siyah, kahverengi gibi klasik renklerdeki ahşap çerçeveler bazı puzzle'lara çok yakışsa da çoğunda çok sönük kalabiliyor. Çerçeve fiyatlarına gelince; 1000 parçalık bir puzzle ortalama bir çerçeve ve mat camla 35 - 40 TL arası fiyatlara çerçevelenebiliyor. 500'lük 25, 2000'lik 70, 3000'lik 130 TL civarlarında maliyetlerle çerçevelenebilir.
4) En son olarak da, çerçevelenmiş puzzle'ımızı eve getirdikten sonra asma aşaması kalıyor. Belirlediğimiz duvarı, varsa bir metreyle yoksa karışlayarak ölçüp tam ortalayarak çivimizi çakıyoruz. Çivinin yüksekliğini ise puzzle'ın üst kısmının durmasını istediğiniz yerden 7-10 cm aşağısı olarak belirleyebilirsiniz. Çivi olarak da 3 cm'lik sağlam bir beton çivisi yeterli olacaktır.
 |
| Manhattan Sunset, 3000 Parça, Educa |
Biraz uzun ve belki de gereksiz detayların yer aldığı bir yazı oldu ama puzzle yapan ya da yapacak olan herkesin, işine yarayacak ufak tefek bilgiler bulacağını düşünüyorum. Şu an aklıma gelmeyen ya da yaptıkça yeni öğreneceğim başka püf noktalar olursa bu yazıya ekliyor olacağım. O yüzden arada sırada açıp tekrar okumak isteyebilirsiniz.
Herkese iyi seneler...
